Druga część artykułu omawiającego wskazania do wykonywania badań układu moczowego oraz podstawowe zasady interpretacji wyników badań pomocniczych w nefrologii.
W przypadku stwierdzenia w badaniu ogólnym moczu pewnych nieprawidłowości konieczne jest poszerzenie diagnostyki o kolejne badania.
PRÓBY NERKOWE
Służą do pośredniej oceny funkcji nerek. Prawidłowo składniki przemian metabolicznych komórek takie jak kreatynina i mocznik są wydalane przez nerki. W sytuacji, gdy nerka ulega uszkodzeniu np. przez toczący się długotrwały proces zapalny lub inną przyczynę, sprawność wydalania z moczem tych składników maleje – w związku z tym rośnie ich poziom we krwi.
Wzrost kreatyniny lub mocznika świadczy o zaburzeniu funkcji nerek i zawsze wymaga pogłębienia diagnostyki. Natomiast poziomy poniżej zakresu norm laboratoryjnych wyznaczonych dla ludzi dorosłych są u dzieci zjawiskiem normalnym - jest to związane z mniejszą masą mięśniową.
Kolejnym parametrem ocenianym we krwi jest poziom białka całkowitego. Przy prawidłowej funkcji nerek i właściwym odżywieniu (podawaniu odpowiedniej ilości białka) jego stężenie we krwi pozostaje w zakresie norm laboratoryjnych. Przy uszkodzeniu nerki białka z krwi zaczynają przechodzić do moczu i ulegają utracie tą drogą – mówimy wtedy o białkomoczu (wykrywanym w badaniu ogólnym moczu lub zbiórce dobowej) – tak jak ma to miejsce np. w zespole nerczycowym.
Jeśli dochodzi do utraty białka z moczem jednocześnie maleje jego poziom we krwi poniżej normy laboratoryjnej. Jedną z funkcji białek krążących we krwi jest utrzymanie tzw. ciśnienia onkotycznego – białko utrzymuje wodę we wnętrzu naczyń krwionośnych. Jeśli maleje jego poziom, woda nie jest utrzymywana w naczyniach i zaczyna przechodzić do otaczających tkanek, a zgodnie z grawitacją gromadzi się w dolnych partiach ciała. W ten sposób powstają obrzęki: na stopach w ciągu dnia, w okolicy lędźwiowej po śnie w pozycji leżącej. Rodzice często jako pierwszy objaw obrzęków zauważają, że z dnia na dzień dziecku nie można włożyć bucików.
OZNACZANIE POZIOMU JONÓW
Nerki biorą udział w regulacji stężenia jonów. Zakłócenie w pracy nerek może manifestować się zmianami w stężeniu sodu, potasu, magnezu, wapnia, wodorowęglanów. Efektem klinicznym tych zaburzeń może być np. zakłócenie pracy serca (zaburzenia rytmu). Najczęstszym problemem u dzieci z niewydolnością nerek jest podwyższony poziom potasu. Istnieją też choroby, w których dochodzi do nadmiernej utraty jonów z moczem a problemem jest ich obniżony poziom we krwi.
- Tagi:
- nefrologia,
- nerki,
- mocz,
- próby nerkowe
Autor/autorzy opracowania:
- dr n. med. Małgorzata Rusek-Zychma, specjalista pediatra, Katedra i Klinika Pediatrii w Zabrzu
